Ze względu na budowę wypowiedzenia wyróżniamy:
1) zdania – zawierają osobową formę czasownika, np. Zastanawiam się nad sobą.
2) wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika, m.in. równoważniki zdania, np. Zadawać trudne pytania. Dociekania filozoficzne.
Wśród zdań wyróżniamy:
1) zdania pojedyncze – zawierają tylko jedno orzeczenie, np. Filozofów interesowało wszystko.
2) zdania złożone – zawierają więcej niż jedno orzeczenie, np. Dyskutowali o tym, jakie powinno być społeczeństwo.
Zdania złożone dzielimy na:
1) zdania podrzędnie złożone – zdanie złożone z dwóch zdań składowych, w którym jedno z nich wynika z drugiego i zastosowane samodzielnie nie zachowuje sensu, np. Michał ogląda film, w którym występuje jego ulubiony aktor.
2) zdania współrzędnie złożone – żadne ze zdań składowych nie określa drugiego, a zdania te wzajemnie się uzupełniają, np. Chętnie czytam książki i oglądam filmy.
Zadanie:
Ułóż na wybrany przez siebie temat dwa teksty: jeden zbuduj ze zdań podrzędnie złożonych, a drugi ze zdań współrzędnie złożonych. Podkreśl słowa lub znaki łączące zdania składowe.
