Wielka powtórka. Odc. 19. Fonetyka

Fonetyka jako nauka o głoskach.

1. Podstawowe pojęcia.
   1. czym zajmuje się fonetyka?
   2. głoska a litera
   3. podział na samogłoski i spółgłoski
2. Jak powstają głoski?

 

 

Animacja

 

Określamy rodzaje głosek

1. Głoski dźwięczne i bezdźwięczne (wiązadła głosowe)
2. Głoski ustne i nosowe (języczek, jama ustna i nosowa)
3. Głoski twarde i miękkie (język i podniebienie)

 

 

Wierszyki pomocnicze:

Głoski bezdźwięczne:

Hej! Starszy sierżant pan Felek Sztabowy

Kupił chorążemu Kiełbasie Piotrowi

Ćwierćkilową torbę firmowych

Cukierków czekoladowych.

Głoski nosowe:

Maminsynek miał nową niańkę.

Głoski miękkie:

Głoska miękka albo ma kreseczkę nad literą,

Albo dodatkowym „i” się podpiera.

(źródło: A. J. Częścikowie, Gramatyka, co z głowy nie umyka)

 

Upodobnienia fonetyczne

Upodobnienia

 

1. Upodobnienia wsteczne i postępowe
2. Udźwięcznienie i ubezdźwięcznienie
3. Utrata dźwięczności na końcu wyrazu

 

Jak akcentujemy wyrazy?

1. Najczęściej akcent pada na przedostatnią sylabę.
2. Trzecią sylabę od końca akcentujemy, gdy:
   1. mamy do czynienia z 1. i 2. os. l. mn. czasowników w czasie przeszłym,
   2. chodzi o liczebniki zakończone na -set lub -sta,
   3. używamy wyrazów pochodzenia obcego zakończonych na -yka lub -ika,
   4. w trybie przypuszczającym (l.p. oraz 3 os. l. mn.)
3.   Czwarta sylaba od końca jest akcentowana w 1. i 2. os. czasowników w trybie przypuszczającym.
4. Ostatnia sylaba jest akcentowana w skrótowcach i w niektórych rzeczownikach z przedrostkami arcy-, wice-, eks-.

 

Test online