„Przyjaciele” Ignacego Krasickiego
Ignacy Krasicki (1735–1801) – biskup warmiński, najwybitniejszy polski pisarz XVIII wieku, nazywany księciem poetów. Był stałym uczestnikiem spotkań twórców i uczonych organizowanych przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Napisał m.in. Bajki i przypowieści, Bajki nowe.
Ironia to zamierzona sprzeczność między pozornie aprobującą wypowiedzią a ukrytą w niej krytyką, a nawet kpiną.
Morał to pouczający wniosek, sformułowany w zwięzłej formie jako nadrzędny sens utworu.
Zadanie domowe:
Przedstaw swoją opinię na temat przyjaźni. Wymień cechy, którymi powinien odznaczać się idealny przyjaciel.
Komizm, dydaktyzm i alegoryczność bajek Ignacego Krasickiego
Za twórcę bajek uznaje się Ezopa, który żył w VI w. p.n.e. i – jak głosi legenda – był greckim niewolnikiem. W swoich utworach wyśmiewał ludzkie wady, a do ich przedstawienia wykorzystywał postacie zwierząt.
Komizm to takie ukształtowanie wypowiedzi, które ma wywołać u odbiorcy wesołość. Może wynikać na przykład z nieoczekiwanego splotu zdarzeń lub sposobu przedstawienia bohatera.
Alegoria to motyw w literaturze i sztuce, który oprócz znaczenia dosłownego ma jeszcze inne, ukryte. Alegoria jest zawsze jednoznaczna, wszyscy rozumieją ją tak samo. Jej treść wynika z tradycji literackiej i historii. W bajkach alegoriami ludzkich cech są zwierzęta, np. wilk oznacza drapieżność, pies – wierność.
Kontrast to sposób przedstawiania polegający na zestawieniu ze sobą elementów wyraźnie przeciwstawnych, który służy uwydatnieniu charakterystycznych cech opisywanych osób, rzeczy, zjawisk.
„Czapla, ryby i rak” czyli kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada
- Zapisz plan wydarzeń lub streszczenie bajki.
- Jakie cechy reprezentuje czapla?
- Sformułuj morał bajki.
Bajka jako gatunek literacki
Przeczytaj dwie kolejne bajki Ignacego Krasickiego:
Dzieci i żaby
Koło jeziora
Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały
I na żaby czuwały:
Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich, śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: „Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie!
Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie”.
- Jaki jest morał tej bajki? Podaj odpowiednie przysłowie.
- Napisz dwuzdaniowe streszczenie bajki.
Kruk i lis
Bywa często zwiedzionym,
Kto lubi być chwalonym.
Kruk miał w pysku ser ogromny;
Lis, niby skromny,
Przyszedł do niego i rzekł: „Miły bracie,
Nie mogę się nacieszyć, kiedy patrzę na cię!
Cóż to za oczy!
Ich blask aż mroczy!
Czyż można dostać
Takową postać?
A pióra jakie!
Szklniące, jednakie.
A jeśli nie jestem w błędzie,
Pewnie i głos śliczny będzie”.
Więc kruk w kantaty*; skoro pysk rozdziawił,
Ser wypadł, lis go porwał i kruka zostawił.
- Jaką cechę uosabia lis? Jak ją wykorzystuje?
- Jaki morał wypływa z tej bajki?
Bajka to krótki, najczęściej wierszowany utwór o charakterze dydaktycznym. Jej bohaterami są zazwyczaj zwierzęta reprezentujące różne postawy i cechy człowieka. Każda bajka zawiera morał wypowiedziany wprost lub wyraźnie zasugerowany.
Zadanie projektowe: wybierz jedną bajkę Ignacego Krasickiego i przedstaw ją w dowolnej formie graficznej (plakat, komiks, lapbook, animacja, rzeźba… co Ci tylko przyjdzie do głowy). Możesz zrobić zdjęcie i przesłać do kanału „Projekty”.
Cel tego zadania: żeby było Ci jak najłatwiej i najprzyjemniej zapamiętać przynajmniej jedną bajkę Krasickiego.
Zadania interaktywne
Dodatkowe zadania dla chętnych
